News

Alles over gluten en het glutenvrije dieet

12 mei

Glutenvrij eten is een trend die steeds meer aan populariteit wint. Steeds vaker zien we dat mensen, uit gezondheids- of dieetoverwegingen, kiezen voor een glutenvrij dieet. Maar wat zijn gluten eigenlijk? En is het echt gezonder om glutenvrij te eten? 

Wat zijn gluten?

Gluten zijn eiwitten die voorkomen in granen zoals tarwe, rogge, gerst en spelt. Deze eiwitten zorgen ervoor dat het deeg zijn elastische structuur krijgt en dat brood en gebak luchtig worden. Gluten zijn op zichzelf niet slecht, maar voor sommige mensen kunnen ze wel gezondheidsproblemen veroorzaken.

Waar zitten gluten in?

Gluten zitten in veel voedingsmiddelen, met name in producten gemaakt van de eerdergenoemde granen. 

In deze voedingsmiddelen zitten gluten:

  • Couscous
  • Bulgur
  • Bier
  • Brood & broodproducten
  • Pasta & noedels
  • Koekjes en gebak
  • Orzo
  • Tarwe & tarwebloem
  • Rogge
  • Gerst
  • Spelt
  • Parelcouscous
  • Bloem

In deze voedingsmiddelen zitten soms gluten:

  • Chips
  • Chocolade
  • Popcorn
  • Ijs

In deze voedingsmiddelen zitten geen gluten:

  • Aardappelen
  • Havermout
  • Rijst
  • Vlees
  • Kaas
  • Wijn
  • Boekweit
  • Mais
  • Quinoa
  • Soja
  • Patat

Zijn gluten slecht?

Voor de meeste mensen zijn gluten niet schadelijk. Echter, voor sommige mensen kunnen ze gezondheidsproblemen veroorzaken. Er zijn drie belangrijke aandoeningen die verband houden met gluten:

  • Coeliakie: Dit is een auto-immuunziekte waarbij het lichaam gluten als schadelijke stof ziet en het immuunsysteem het eigen lichaam aanvalt. Dit kan leiden tot ontstekingen en beschadigingen aan de dunne darm. Coeliakie is erfelijk en kan zowel bij kinderen als volwassenen voorkomen.

  • Tarweallergie: Dit is een allergische reactie op één of meerdere eiwitten in tarwe, waaronder gluten. Mensen met een tarweallergie kunnen na het eten van tarweproducten last krijgen van huiduitslag, spijsverteringsklachten, ademhalingsproblemen of zelfs anafylaxie.

  • Niet-coeliakie glutensensitiviteit: Dit is een relatief nieuwe aandoening waarbij mensen zonder coeliakie of tarweallergie toch klachten ervaren na het eten van gluten. De exacte oorzaak hiervan is nog niet bekend.

Hoe eet je glutenvrij?

Als je glutenvrij wilt eten, moet je opletten op de ingrediënten van de voedingsmiddelen die je koopt en eet. Lees altijd goed de verpakkingen zoek naar het glutenvrij-logo of de vermelding ‘glutenvrij’. Het kan soms een uitdaging zijn om te weten welke producten veilig zijn en welke niet, maar er zijn tegenwoordig steeds meer glutenvrije alternatieven op de markt. Houd er rekening mee dat sporen van gluten in een product nog steeds een reactie kunnen veroorzaken bij mensen met coeliakie, dus let goed op waarschuwingen zoals ‘kan sporen van gluten bevatten’.
Ch

Wat kun je wel eten?

Er zijn gelukkig nog steeds veel voedingsmiddelen die van nature glutenvrij zijn. Enkele voorbeelden zijn:
  • Fruit en groenten
  • Vlees, vis en gevogelte (zonder paneermeel of marinades met gluten)
  • Peulvruchten (zoals linzen, bonen en kikkererwten)
  • Noten en zaden
  • Zuivelproducten (let op bij kant-en-klare zuiveltoetjes)
  • Eieren
  • Granen zoals rijst, quinoa, boekweit, maïs en haver (let op: haver kan besmet zijn met gluten, kies voor gecertificeerde glutenvrije haver)
  • Glutenvrije producten zoals glutenvrij brood, pasta en koekjes

Wat kun je niet eten?

Als je glutenvrij eet, moet je een aantal voedingsmiddelen vermijden. Hieronder vallen onder andere:

  • Producten gemaakt van tarwe, gerst, rogge en spelt, zoals brood, pasta, koekjes en gebak
  • Bier (tenzij het specifiek glutenvrij bier is)
  • Mout (bijvoorbeeld moutazijn en moutstroop)
  • Sommige soorten sauzen, soepen en kant-en-klare maaltijden die glutenbevattende ingrediënten bevatten
  • Sommige vleesvervangers op basis van seitan (tarwe-eiwit)

Is glutenvrij gezonder?

Een glutenvrij dieet is niet per definitie gezonder voor iedereen. Voor mensen met coeliakie, tarweallergie of niet-coeliakie glutensensitiviteit is het noodzakelijk om glutenvrij te eten. Echter, als je geen van deze aandoeningen hebt, is er geen wetenschappelijk bewijs dat een glutenvrij dieet gezonder is. Sterker nog, het kan leiden tot een tekort aan bepaalde voedingsstoffen, zoals vezels, B-vitaminen en ijzer, die vaak voorkomen in glutenbevattende granen. Maak je de overstap naar een glutenvrij dieet, dan is het belangrijk om vooral de natuurlijk glutenvrije producten op te zoeken en niet te veel afhankelijk te raken van overmatige verwerkte glutenvrije producten die vaak rijk zijn aan calorieën, suiker en verzadigde vetten en weinig voedingsstoffen bevatten. 

Conclusie

Gluten zijn eiwitten die voorkomen in bepaalde granen en veel voedingsmiddelen. Hoewel gluten voor de meeste mensen geen probleem vormen, kunnen ze voor sommige mensen gezondheidsproblemen veroorzaken, zoals coeliakie, tarweallergie en niet-coeliakie glutensensitiviteit. Als je een van deze aandoeningen hebt, is een glutenvrij dieet noodzakelijk.

Als je glutenvrij wilt eten, moet je opletten op de ingrediënten van de voedingsmiddelen die je koopt en eet, en kiezen voor natuurlijk glutenvrije voedingsmiddelen of speciale glutenvrije producten. Zorg er wel voor dat je een gevarieerd en uitgebalanceerd dieet volgt om voldoende voedingsstoffen binnen te krijgen.

Voor mensen zonder gluten gerelateerde aandoeningen is een glutenvrij dieet niet per se gezonder. Het is belangrijk om te focussen op een uitgebalanceerd en gevarieerd voedingspatroon en om eerst een arts of diëtist te raadplegen als je vermoedt dat je een gluten gerelateerde aandoening hebt.